POŁAWIACZ ŚWIATŁA – WYSTAWA MARCINA SAMLICKIEGO

MARCIN SAMLICKI to zapomniany dziś malarz, kolorysta, którego malarstwo odkrywamy. Urodził się w 1878 roku w Bochni. Zajmował się kolekcjonerstwem, teorią i krytyką sztuki. Studiował w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych, był uczniem Jana Stanisławskiego. Jednocześnie był studentem Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Jagiellońskiego. Ostatecznie studia filozoficzne porzucił dla malarstwa. W 1908 roku odbył podróże artystyczne do Austrii i Włoch; zwiedził Wiedeń, Rzym, Wenecję, Florencję. Dwa lata później, w 1910 poznał Londyn, Paryż, Brukselę, Antwerpię, Berlin, Drezno, Monachium; ponownie pojechał do Włoch. W Krakowie aktywnie uczestniczył w życiu tamtejszej bohemy artystycznej. Był artystą kabaretu „Zielony Balonik”, gdzie śpiewał piosenki przy akompaniamencie Tadeusza Makowskiego. Często bywał w kawiarni Saurera, gdzie przy legendarnym „Stole Szyderców” przesiadywało grono znakomitych artystów młodopolskich: Teodor Axentowicz, Xawery Dunikowski, Jacek Malczewski, Lucjan Rydel, Włodzimierz Tetmajer, Wojciech Weiss, Włodzimierz Żelechowski. U Sauera spotkał po raz pierwszy Jacka Malczewskiego, z którym znajomość przerodziła się w wieloletnią i serdeczną przyjaźń. Był częstym gościem w jego pracowni na krakowskim Zwierzyńcu. W 1912 roku, za namową Malczewskiego, wyjechał do Paryża, aby doskonalić talent malarski w paryskiej Académie de Grande la Chaumiere. We Francji zetknął się z najważniejszymi kierunkami ówczesnej sztuki europejskiej. Należał do bywalców legendarnej kawiarni „Parnas”. Odgrywał znaczną rolę w środowisku artystów polskich, przebywających w nadsekwańskiej stolicy.

Przyjaźnił się z Olgą Boznańską, Tadeuszem Makowskim, Władysławem Ślewińskim, Edwardem Wittigiem, Janem Rubczakiem, Arturem Rubinsteinem. Zafascynowany był sztuką francuską, zachwycał się twórczością Cézanne’a, Toulouse Lauterec’a, postimpresjonistów. Z Paryża słał systematycznie korespondencje, publikowane na łamach polskich czasopism artystycznych. Dzięki niemu publiczność polska mogła śledzić na bieżąco życie artystyczne Paryża. Pisał także do pism polskich ukazujących się we Francji i Stanach Zjednoczonych. Dużo podróżował po Europie. Po I wojnie światowej zamieszkał w Sevres pod Paryżem. Pełnił funkcję wiceprezesa Paryskiego Związku Artystów Plastyków. Publikował w czasopiśmie „Sztuki Piękne”. Dużo wystawiał: w Paryżu i w kraju (wystawy w Warszawie, Krakowie, Poznaniu, Bydgoszczy). W roku 1928 powrócił do Polski. Zamieszkał w rodzinnej Bochni, ale funkcjonował w świecie artystycznym Krakowa. Trzy lata później powołał do życia „Grupę Dziesięciu”, wykładał historię sztuki współczesnej w Akademii Sztuk Pięknych. Swoje kolorystyczne eksperymenty kontynuował w urokliwym krajobrazie podbocheńskiej Lipnicy Murowanej, w dolinie Raby oraz w Krzemieńcu. W 1937 roku zaproponował utworzenie w rodzinnym mieście Muzeum Regionalnego Ziemi Bocheńskiej. Zginął 25 czerwca 1945 roku pod kołami radzieckiego samochodu wojskowego. Na mocy testamentu znaczna część jego spuścizny artystycznej, a także cenny zbiór grafiki europejskiej i wartościowy księgozbiór, znalazły się w zbiorach bocheńskiego muzeum. Grób Samlickiego znajduje się na cmentarzu w Bochni pod jaworem, który sam Samlicki miał posadzić na grobie swoich rodziców.