5 LAT OD POWSTANIA 3. PODKARPACKIEJ BRYGADY OT

1 stycznia 2022 r. minęło 5 lat od formalnego utworzenia Wojsk Obrony Terytorialnej. Praktycznie działania w kierunku budowy piątego rodzaju sił zbrojnych rozpoczęły się wcześniej. Od momentu zrodzenia się samej idei, poprzez podjęte decyzje, do namacalnych efektów minęło dużo więcej czasu. Już w lipcu 2016 roku w Rzeszowie rozpoczęło się formowanie 3. Podkarpackiej Brygady Obrony Terytorialnej. Kolejne lata to między innymi powołania do służby, szkolenie rotacyjne, kryzysowe, wsparcie społeczności lokalnych, działania żołnierzy w walce z COVID-19 oraz zaangażowanie w ochronę granicy z Białorusią. 

Wojska Obrony Terytorialnej są najmłodszym rodzajem Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Oficjalna data utworzenia formacji, to 1 stycznia 2017 r. Dokumentem prawnie sankcjonującym to wydarzenie była zmiana z 16 listopada 2016 r. do ustawy o powszechnym obowiązku obrony RP, której zapisy stworzyły prawne podwaliny do tego, by rozpocząć proces odbudowania Wojsk Obrony Terytorialnej, jako piątego rodzaju w Siłach Zbrojnych RP. Skład i struktura WOT oraz system kierowania nimi zostały dostosowane do podziału terytorialnego państwa oraz lokalnych potrzeb i warunków. Tym samym WOT urealnił naturalne połączenie terytorium i jego mieszkańców w system zdolny do skutecznego działania w różnych stanach funkcjonowania państwa.

  Budowa WOT postępowała etapowo. Najpierw powstało Dowództwo Wojsk Obrony Terytorialnej, na którego czele stanął gen. Wiesław Kukuła, i które już w marcu 2017 r. przejęło zwierzchnictwo nad trzema brygadami – podlaską, lubelską i 3. Podkarpacką Brygadą OT. Od samego początku aktywność żołnierzy w tworzeniu brygady OT na Podkarpaciu była bardzo duża. Wraz z powstaniem dowództwa brygady rozpoczęło się formowanie Batalionów Lekkiej Piechoty w Rzeszowie, Nisku, Dębicy, Jarosławiu i Sanoku.

W 2017 roku największy nacisk położony został na rekrutację ochotników do pododdziałów brygady. Tylko w ciągu 2017 roku odbyło się osiem powołań. A już 26 listopada 2017 r. podczas przysięgi, na Rynku w Rzeszowie stanęło 3 tys. żołnierzy. W trakcie tych 5 lat 3. PBOT zorganizowała 30 uroczystych przysiąg, które odbyły się w wielu miejscowościach naszego województwa. Obecnie w 3. Podkarpackiej Brygadzie OT służy ponad 3700 żołnierzy, w tym ponad 13% kobiet.

SZKOLENIA

Zakończenie szkolenia podstawowego lub wyrównawczego to dopiero początek służby. Pełny cykl szkolenia żołnierzy Wojsk Obrony Terytorialnej składa się z trzech etapów. Każdy z nich trwa jeden rok. Pierwszy etap to szkolenie indywidualne, drugi specjalistyczne, a w ostatnim roku żołnierze przechodzą zgrywanie pododdziału. Po zakończeniu trzyletniego okresu szkolenia żołnierze WOT osiągną tzw. status ‘combat ready’, czyli pełną gotowość bojową. Jednocześnie rozpoczyna także szkolenie zaawansowane w profilowanych pododdziałach. Terytorialsi regularnie biorą udział w szkoleniach rotacyjnych, również w czasie pandemii pododdziały brygady organizowały szkolenie podtrzymujące, jak również wyrównujące poziom wyszkolenia. W okresie 5 lat Podkarpaccy Terytorialsi brali udział w wielu ćwiczeniach z wojskami operacyjnymi. Współdziałali z pododdziałami 21. Brygady Strzelców Podhalańskich, 6. Brygady Powietrznodesantowej, 25. Brygady Kawalerii Powietrznej, 10. Brygady Pancernej, 18 i 2 Pułku Rozpoznawczego oraz Wojsk Specjalnych.

Podczas szkoleń rotacyjnych organizowano też wspólne zajęcia z Państwową i Ochotniczą Strażą Pożarną, Strażą Graniczną, Policją oraz innymi służbami z układu pozamilitarnego w sytuacjach kryzysowych oraz w wypadku powstania klęsk żywiołowych.

Żołnierze z Podkarpacia w 2019 r. brali udział w wielu krajowych i międzynarodowych przedsięwzięciach sportowo – wojskowych.  Dwukrotnie przebywali w Republice Estonii uczestnicząc w zawodach taktycznych „Admiral Pitka Recon Challenge 2019 i 2021”. To jedne z bardziej elitarnych międzynarodowych zawodów taktycznych, dla zespołów  rozpoznawczych, w strukturach NATO na terytorium Europy. W październiku 2019 r. Terytorialsi znowu udowodnili, że najmłodszy rodzaj Sił Zbrojnych RP może walczyć z najlepszymi i osiągać najwyższe sukcesy. W górskich zawodach bojowych „Mountain Warrior 2019” żołnierze z 3.PBOT zajęli drugie miejsce pokonując między innymi zespoły z Czech, Niemiec oraz doświadczone ekipy z 21. Brygady Strzelców Podhalańskich, 6. Brygady Powietrznodesantowej i 25. Brygady Kawalerii Powietrznej.

 

TRADYCJE BRYGADY

Tworząc struktury brygady nie zapomnieliśmy o historii Podkarpacia. Źródło naszych tradycji wskazało nam serce oraz pamięć o wielkim poświęceniu i walkach za Ojczyznę żołnierzy Armii Krajowej i powojennych organizacji niepodległościowych. To właśnie Ci ludzie dają nam siłę, przykład, za którym chcemy podążać i wpierają nas w umocnieniu Naszej Ojczyzny i Polskich Sił Zbrojnych. My, ich spadkobiercy, wypełniając swój obowiązek chociaż w taki sposób chcieliśmy podziękować im za ich heroiczną walkę oraz zadbać o ich pamięć i dlatego 1 marca 2017 r. na mocy decyzji nr 51/MON ministra obrony narodowej, 3. Brygada Obrony Terytorialnej otrzymała imię płk. Łukasza Cieplińskiego, ps. „Pług” i nazwę wyróżniającą „Podkarpacka”. Tym samym z honorem kultywujemy tradycje jednostek wojskowych i pododdziałów partyzanckich zbrojnego podziemia niepodległościowego Podokręgu Armii Krajowej Rzeszów. Już w maju 2017 r. wprowadzono również odznakę pamiątkową, a dwa lata później, 13 maja 2019 r. swoją decyzją minister obrony narodowej wprowadził oznaki rozpoznawcze w jednostkach wojskowych bezpośrednio podległych WOT. Dzień 26 lipca – rozpoczęcie „Akcji Burza” na Podkarpaciu został ustanowiony dorocznym świętem 3.PBOT.

  Decyzją nr 131/MON ministra obrony narodowej z dnia 28 sierpnia 2019 r. Batalionom 3. Podkarpackiej Brygady Obrony Terytorialnej im. płk. Łukasza Cieplińskiego nadano imiona patronów: 33. Batalionowi Lekkiej Piechoty z Dębicy – ppłk. Adama Lazarowicza, ps. „Klamra”, a 34. Batalionowi Lekkiej Piechoty z Jarosławia – mjr. Władysława Koby, ps. „Rak”. To członkowie Armii Krajowej i zasłużeni żołnierze wyklęci podkarpackiej ziemi.

Postanowieniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 26 września 2019 r. nadano sztandar
3. Podkarpackiej Brygadzie Obrony Terytorialnej – jako znak uosabiający Rzeczpospolitą Polską, symbol najwyższych wartości, sławy wojennej i tradycji oraz wierności, honoru i męstwa, których Ojczyzna wymaga od swych żołnierzy. Sztandar został uroczyście wręczony 27 września 2019 r. na Placu Marszałka Józefa Piłsudskiego w Warszawie. Ceremonia odbyła się w 80. rocznicę powstania Polskiego Państwa Podziemnego.

26 listopada 2018 r. w dzień urodzin patrona 3. PBOT odbyło się uroczyste otwarcie Sali Tradycji. Inicjatywa powstania takiego miejsca ma na względzie potrzebę wspólnego działania na rzecz obronności  państwa i podtrzymywania tradycji niepodległościowych, idei oraz etosu Żołnierzy Armii Krajowej i Związku Strzeleckiego „Strzelec” Józefa Piłsudskiego. Upamiętniając urodziny patrona brygady, w 108. rocznicę urodzin płk. Łukasza Cieplińskiego, ps. „Pług” Terytorialsi oddali hołd temu wielkiemu człowiekowi, odsłaniając pomnik z jego sylwetką na terenie dowództwa 3. PBOT.

W zakresie podnoszenia kwalifikacji 3.PBOT zorganizowała cztery edycje kursu podoficerskiego „SONDA”.  W sumie od początku przeszkolono 150 kadetów. Natomiast kurs oficerski „AGRYKOLA” ukończyło 53 kandydatów. Zaspakajając potrzeby kwalifikacyjne w tym trudnym czasie pandemii, żołnierze brygady brali udział w wielu kursach. Finalnie w drugiej połowie grudnia 2020 r. dodatkowe kompetencje z  KPP uzyskało 120 żołnierzy, z obsługi wózków widłowych ponad 100, a prowadzenia pojazdów uprzywilejowanych ponad 200.

WSPARCIE W KRYZYSIE

Ostatni wymagający okres funkcjonowania 3. Podkarpackiej Brygady Obrony Terytorialnej, był również czasem próby gotowości żołnierzy do podjęcia działań w ramach operacji „Silne Wsparcie” na granicy oraz walki z epidemią SARS-CoV-2. Już 18 marca nasza formacja zmieniła model funkcjonowania ze szkoleniowego na przeciwkryzysowy tym samym rozpoczynając operację pk. „Odporna Wiosna”, a następnie „Trwała Odporność”. Celem było łagodzenie skutków kryzysu oraz wzmocnienie odporności społeczności lokalnych. Prowadzone działania skupione zostały na wsparciu administracji rządowej, samorządowej, placówek medycznych i sanitarnych, Rządowej Agencji Rezerw Materiałowych, Policji, Straży Granicznej oraz Urzędu Lotnictwa Cywilnego. Żołnierze zaangażowali się również w bezpośrednie niesienie pomocy kombatantom i osobom z podziemia niepodległościowego, ludziom starszym oraz różnym instytucjom pozarządowym. Klub HDK „Terytorials” przy 3.PBOT zorganizował ok. 30 zbiórek krwi – stacjonarnie, w regionalnym i terenowych centrach krwiodawstwa, jak również mobilnie. W sumie od początku powstania 3.PBOT żołnierze do banku krwi odprowadzili ponad 1750 litrów krwi.

W ramach operacji pk. „Silne Wsparcie” do tej pory nasze zadania polegały na działaniach operatorów bezzałogowych statków powietrznych (BSP), obsłudze masztów oświetleniowych oraz prowadzeniu patroli wodnych na rzece Bug. Obecnie obowiązki zostały rozszerzone o prowadzenie patroli pieszych i służbę na posterunkach kontrolnych.

W maju 2019 r. w ramach działalności przeciwkryzysowej Terytorialsi pomagali w gminach dotkniętych klęską żywiołową. Wspierali działania strażaków w gm. Wadowice Górne oraz innych miejscach, gdzie mieszkańcy zostali dotknięci podtopieniami. A już w czerwcu 2020 r. żołnierze 3. PBOT wraz z druhami Ochotniczych Straży Pożarnych rozpoczęli działania pomocowe mieszkańcom podtopionych domostw w miejscowości Bircza, Sufczyna, Lipa i Malawa z pow. przemyskiego. W kolejnych dniach nasze działania przeciwpowodziowe rozszerzyły się na powiaty przeworski, rzeszowski, łańcucki i jasielski. Każdej doby zaangażowanych było blisko 500 Terytorialsów. Bywały dni gdzie do wsparcia użyto blisko 800 naszych żołnierzy.

Jednym z zadań na 2021 r. jakie otrzymała 3. PBOT, było sformowanie 36. Batalionu Lekkiej Piechoty w Przemyślu oraz kompanii szkolnej w Rzeszowie. Z końcem roku obydwa pododdziały osiągnęły gotowość do działania. Utworzony batalion na być zalążkiem do tworzenia w przyszłości 20. Przemyskiej Brygady Obrony Terytorialnej.

Po 5 latach od sformalizowania  Wojsk Obrony Terytorialnej, potrzebę obrony i wspierania lokalnych społeczności urzeczywistnia już ponad 32 tys. żołnierzy. Ta społeczność, uformowana na gruncie wysokiej świadomości i automotywacji ukierunkowanej jest na pracę na rzecz narodu i budowanie społecznego poczucia bezpieczeństwa.

 

informacja własna

kpt. Witold SURA 

Rzecznik prasowy 3 PBOT