NASZ PRZEMYŚL – LUTY 2023 NUMER 02 / 220

Projekt Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Przemyślu – Pamięć o przeszłości Powstanie styczniowe 1863-1864 w pamięci lokalnej Przemyśla

 W tym roku obchodzimy 160. rocznicę Powstania Styczniowego, które było największym zrywem narodowowyzwoleńczym skierowanym przeciwko rosyjskiemu zaborcy. Wiele instytucji i stowarzyszeń podjęło szereg inicjatyw mających na celu popularyzację wiedzy na temat organizacji, przebiegu oraz skutków Powstania Styczniowego. Na gruncie lokalnym możemy już zapoznać się z wystawami przygotowanymi m.in. przez Archiwum Państwowe w Przemyślu oraz Muzeum Narodowe Ziemi Przemyskiej.

  Towarzystwo Przyjaciół Nauk w Przemyślu również włączyło się w ideę upamiętniającą Powstanie i jego uczestników. Stowarzyszenie otrzymało dotację na realizację zadania  pt. Pamięć o przeszłości Powstanie styczniowe 1863-1864 w pamięci lokalnej Przemyśla. Projekt ma na celu przedstawienie pamięci o wydarzeniach Powstania Styczniowego oraz o formach upamiętnienia jego uczestników wśród mieszkańców Przemyśla. W jego ramach przygotowano część skierowaną do uczniów szkół średnich oraz część dostępną dla zainteresowanych tematyką projektu. Ma on na celu przekazanie, w jaki sposób kult bohaterów Powstania Styczniowego (w wymiarze regionalnym) zaważył na dążeniach niepodległościowych. Dzięki realizacji zadania będziemy mogli się dowiedzieć, jakie wartości towarzyszyły kolejnym pokoleniom Polaków, którzy walczyli o Niepodległą, czy to w czasie Wielkiej Wojny, czy w okresie największego zagrożenia narodu, jakim były działania i reperkusje II wojny światowej.

W ramach projektu przewidziano prelekcje dla uczniów przemyskich szkół średnich – konkretnie I Liceum Ogólnokształcącego im. J. Słowackiego  oraz II Liceum Ogólnokształcącego im. prof. K. Morawskiego. Odbędą się one w lutym, a prelegentami będą: dr hab. T. Pudłocki, prof. UJ, dr A. Więch, prof. L. Michalska-Bracha oraz dr M. Wilgucka. Wystąpienia wykładowców zostaną zilustrowane i ubarwione przez towarzyszącą im grupą rekonstrukcyjną Przemyskie Stowarzyszenie Rekonstrukcji Strojów Historycznych „Damy i Huzary”. Grupa będzie prezentować stroje z okresu powstania i żałoby narodowej. Dla uczniów szkół przygotowano również spacery tematyczne z przewodnikiem (P. Michalskim) po cmentarzu głównym w Przemyślu, na którym spoczywają powstańcy styczniowi.

Druga część projektu będzie obejmować prelekcje, które odbędą się w siedzibie Towarzystwa Przyjaciół w Przemyślu w kwietniu, maju oraz czerwcu. Prelegentami będą: Ż. Niedbała, D. Kozłowski, dr Ł. Chrobak, dr R. Kołakowski oraz ks. dr R. Kapłon. W tej części projektu również przewidziano spacer tematyczny po cmentarzu głównym, podczas którego prowadzący przedstawi sylwetki powstańców styczniowych pochowanych na przemyskiej nekropolii. Wystarczy tutaj wspomnieć dr. Leonarda Tarnawskiego, prezesa Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Przemyślu, który uczestniczył w walkach powstańczych czy Konrada Wysockiego, działającego w okręgu biebrzańskim. Po śmierci Wysockiego jego żona przekazała materiały męża związane z przebiegiem Powstania Towarzystwu Przyjaciół Nauk.

Projekt dofinansowano ze środków Biura „Niepodległa” w ramach Programu Dotacyjnego „Powstanie Styczniowe 1863-1864”. O szczegółach projektu organizator będzie informować na stronie internetowej, afiszach oraz profilu społecznościowym. Informacje będą się ukazywać również na stronie internetowej www.niepodlegla.gov.pl

Tekst :  Ewa Grin-Piszczek

 

 CZYTAJ WIĘCEJ W WYDANIU DRUKOWANYM MIESIĘCZNIKA ” NASZ PRZEMYŚL”


 

 

 

 

Jubileuszowo w Oddziale Związku Literatów Polskich w Rzeszowie.

 

Jeszcze niedawno, bo w 2020 roku, świętowaliśmy 100-lecie utworzenia Związku Literatów Polskich (ZLP) z inicjatywy wybitnego pisarza Stefana Żeromskiego, a w 2022 roku świętowaliśmy 55 lat obecności w Rzeszowie i na Podkarpaciu rzeszowskiego Oddziału ZLP.

Swoją działalność Oddział rozpoczął 26 listopada 1967r. W skład pierwszego Zarządu wchodzili: Jerzy Pleśniarowicz — prezes (ówczesny kierownik literacki w Teatrze im. W. Siemaszkowej), Stanisław Orzeł — wiceprezes, Tadeusz Sokół — sekretarz, Roman Turek — skarbnik. Członkiem Oddziału był również Stanisław Stefan Gębala.

Klimat środowiska w początkach jego istnienia tworzyły liczne spotkania autorskie, biesiady literackie, konkursy, organizowany sesje literackie, poświęcone W. Machowi, S. Piętakowi, J. Wiktorowi, J. Przybosiowi oraz pisarzom Kresów Wschodnich. Szczególną popularnością cieszyły się „Czwartki literackie”, organizowane wówczas przez Jerzego Pleśniarowicza w klubie „Turkus” Wojewódzkiego Domu Kultury w Rzeszowie. Spotkania te integrowały twórców i entuzjastów literatury z środowiska rzeszowskiego. Podobnie i dziś: odbywają się „Rzeszowskie Czwartki Literackie” wspólne z Wojewódzką i Miejską Biblioteką Publiczną w Rzeszowie, „Wiosna Literacka”, przyznawana jest corocznie na zasadzie konkursu literackiego nagroda Oddziału „Złote Pióro” dla utalentowanych twórców, odbywają się spotkania autorskie, wieczory wspomnieniowe

Obecnie Oddział liczy 41. członków, reprezentujących regionalne środowiska  literackie, skupione wokół Rzeszowa, Mielca, Stalowej Woli, Krosna, Przemyśla, Brzozowa.  Wszyscy członkowie legitymują się znaczącym dorobkiem w zakresie różnorodnych gatunków literackich, który cechuje wysoki poziom artystyczny. Członkowie Oddziału zajmują się poezją, prozą, eseistyką, krytyką literacką, przekładami literatury pięknej, literaturą science fiction, działalnością wydawniczą. Są też wśród nich także osoby zajmujące się malarstwem, rzeźbią, fotografią artystyczną, piosenką literacką.

  Z całą mocą muszę podkreślić wielki wkład w literaturę  polską tych członków rzeszowskiego Oddziału ZLP, którzy jednocześnie należą do Robotniczego Stowarzyszenia Twórców Kultury w Przemyślu: poetkę i malarkę Teresę Parynę, dla której ukochany Przemyśl jest inspiracją wielu wierszy, a  trudna  historia Kresów  oraz ich piękno, wypełnia niejeden wers związany z jej dzieciństwem i rodziną, z kolei pisarz Wiesław Hop pochodzący z Birczy większość swoich powieści dedykuje zawiłej historii i pięknu ziemi bieszczadzkiej, zaś poeta młodego pokolenia Józef Bilski „Czarny” cały swój poetycki zachwyt poświęca Bieszczadom.

Z ziemią przemyską związany jest także poeta, prozaik i krytyk literacki, urodzony w Przemyślu,  Krzysztof Kwasiżur.

Każdy z nich jest znany, ceniony i doceniany za swoją twórczość literacką.

Swoje święto, jako literaci z rzeszowskiego ZLP uczciliśmy almanachem z własną twórczością pt. „Zbudowaliśmy nasz dom ze słów”, wydanym w wydawnictwie AGA-ZAH z Krosna, i który został dofinansowany przez Gminę Miasto Rzeszów oraz Gminę Stalowa Wola. Promocja almanachu odbyła się 25 listopada 2022 r. w samym sercu Rzeszowa i Podkarpacia  –  Ratuszu Miejskim w Rzeszowie. Jubileusz został objęty honorowym patronatem Prezydenta Miasta Rzeszowa Konrada Fijołka oraz patronatem medialnym : TVP3 Rzeszów oraz Polskiego Radia Rzeszów.

Ta pozycja wydawnicza będąca świadectwem literackim naszych członków jest już rozpoznawalna i chętnie sięgają po nią czytelnicy – miłośnicy literatury,  ciekawi swoich regionalnych twórców.

W wielu jubileuszowych gratulacjach pojawiały się życzenia kolejnych, wspaniałych jubileuszy, a ja myślę, że choć to co dopiero się wydarzy jest tajemnicą, to jest pewne, że dzięki znakomitym twórcom literackim skupionym w  rzeszowskim Oddziale ZLP i wokół niego, następny jubileusz będzie równie wspaniały.

Małgorzata Żurecka

redakcja odcinka Maria GIBAŁA

CZYTAJ WIĘCEJ W WYDANIU DRUKOWANYM MIESIĘCZNIKA ” NASZ PRZEMYŚL”

 


Spacerkiem po filiach Przemyskiej Biblioteki Publicznej

Od ponad siedemdziesięciu pięciu lat w naszym mieście funkcjonuje Przemyska Biblioteka Publiczna im. Ignacego Krasickiego. Obecnie od blisko dziesięciu lat instytucja ta ma swoją główną siedzibę przy ul. Grodzkiej 8. Sieć biblioteczną tworzy jednak, oprócz biblioteki głównej, siedem filii oraz specjalistyczny punkt biblioteczny zlokalizowany w Zakładzie Karnym w Przemyślu.

  Filie biblioteczne oferują zbiory, w których zdecydowaną większość stanowi literatura piękna dla dorosłych, dzieci i młodzieży, a także pozycje naukowe i popularnonaukowe z różnych dziedzin wiedzy. Obsługują one użytkowników biblioteki w poszczególnych dzielnicach i rejonach miasta poprzez wypożyczanie książek i wybranych czasopism do domu i udostępnianie zbiorów w czytelniach lub kącikach czytelniczych. Od kilku lat można w nich także skorzystać z bezpłatnego dostępu do Internetu i usług ksero. Zajmują się również prowadzeniem różnorakich form działalności kulturalno-oświatowej, które są uzupełnieniem podstawowych funkcji biblioteki, służąc upowszechnianiu czytelnictwa oraz wiedzy o książce i kulturze.

W tych klimatycznych i kameralnych miejscach pełnych książek czytelnicy w różnym wieku mogą produktywnie czy po prostu przyjemnie spędzić wolny czas po szkole lub po pracy. Poniżej przedstawiamy wybrane formy zajęć dla najmłodszych realizowane w filiach Przemyskiej Biblioteki Publicznej w 2022 roku.

  Dużym zainteresowaniem cieszą się wycieczki do filii bibliotecznych. Filię nr 7 (ul. H. Wieniawskiego 28) najczęściej odwiedzają najmłodsi czytelnicy, między innymi grupy dzieci z Tęczowego Przedszkola w Przemyślu. Podstawowe wiadomości i wiedzę odnośnie do biblioteki i książek przekazuje im pracująca tam Sylwia Matwiej. Mali adepci czytelnictwa poznają zasady korzystania z biblioteki, a niektórzy z nich mają okazję sprawdzić się w roli bibliotekarza i wypróbować magiczną moc urządzenia rejestrującego wypożyczane książki.

Wycieczki i spotkania w filiach często mają charakter cykliczny. W październiku Filię nr 8 (ul. bp. J. Glazera 9) po raz kolejny odwiedziły dzieci z Przedszkola nr 12 w Przemyślu. Tym razem oprócz przypomnienia sobie zasad korzystania z biblioteki zostały one zapoznane z projektem „Mała książka, wielki człowiek”, zachęcającym najmłodszych do czytania. Spotkaniu towarzyszyła lektura bajki Anity Głowińskiej „Kicia Kocia. To moje!” i dyskusja z bibliotekarką Anną Sokołowską na temat dzielenia się i pomagania sobie nawzajem.

  Filie biblioteczne kierują do najmłodszych ofertę zajęć także w czasie ferii i wakacji. Tak jest między innymi w Filii nr 5 (ul. Ofiar Katynia 4), gdzie w czasie wakacyjnych spotkań dzieci miały swobodny dostęp do bogatego księgozbioru, planszowych i edukacyjnych gier czy puzzli. Mali czytelnicy mogli również sięgnąć po kolorowanki i wycinanki, które przy pomocy pracującej tam Edyty Kilon zostały zamienione w małe dzieła sztuki, ozdabiające później wnętrze biblioteki. Starsze dzieci mogły natomiast umilić sobie czas na grach komputerowych.

Na działalność kulturalno-oświatową w filiach składają się również liczne konkursy i wystawki. W czerwcu w Przedszkolu nr 20 w Przemyślu odbyło się rozstrzygnięcie konkursu plastycznego „Moja ulubiona postać z bajki”, zorganizowanego we współpracy z Filią nr 6 (ul. J. Słowackiego 94), reprezentowaną na spotkaniu przez bibliotekarką Izabelę Chrobak. Wystawę nagrodzonych prac można było zobaczyć w siedzibie tejże filii.

  W swojej bogatej ofercie filie biblioteczne proponują czytelnikom także spotkania z ciekawymi ludźmi, w tym między innymi spotkania autorskie. W grudniu w Filii nr 2 (ul. K. Opalińskiego 11a), prowadzonej przez bibliotekarkę Magdalenę Kruk, gościł przemyski poeta Mateusz Pieniążek, który spotkał się z dziećmi z Przedszkola nr 16 w Przemyślu. Tematem spotkania był ostatni tomik poetycki autora „Toto i inne koty”, w którym autor opowiada o przygodach swoich kocich bohaterów.

  Z kolei najbogatsze i najbardziej różnorodne zbiory dla czytelników każdej kategorii wiekowej i o różnych zainteresowaniach znajdują się w najstarszych przemyskich Filiach: nr 1 (ul. Kosynierów 1), do której zaprasza Magdalena Choma, oraz nr 4 (ul. S. Konarskiego 5), prowadzonej przez Halinę Hirny.

Serdecznie zachęcamy wszystkich przemyślan do korzystania ze zbiorów i usług filii bibliotecznych. Szczegóły dotyczące ich pracy znajdują się na stronie Przemyskiej Biblioteki Publicznej: www.biblioteka.przemysl.pl.

tekst :  Piotr Prokopowicz

CZYTAJ WIĘCEJ W WYDANIU DRUKOWANYM MIESIĘCZNIKA ” NASZ PRZEMYŚL”

 


UNHCR w partnerstwie z CORE zakończyli prace remontowe w budynku przy Bilana

UNHCR (agencja ONZ do spraw uchodźców) wraz z partnerską organizacją CORE (Community Organized Relief Effort) zakończyły prace remontowe czterech budynków na terenie województwa Podkarpackiego, które zapewnią ciepłe schronienie dla uchodźców z Ukrainy podczas trudnych miesięcy zimowych oraz poza nimi.

Budynek po byłej szkole był wystawiony na sprzedaż za kwotę około 1 mln złotych. Wymagał gruntownego remontu. Prace zaplanowane na 6 miesięcy, udało się wykonać w czasie znacznie krótszym. Całość inwestycji wyniosła około 2 mln zł. Wartym podkreślenia jest fakt, że na ten cel nie zostały wydane pieniądze z miejskiego budżetu.

  Adresując poważne potrzeby akomodacji uchodźców, UNHCR i CORE zidentyfikowały cztery budynki użyteczności publicznej w Radymnie, Krośnie, Przemyślu i Medyce w ścisłej współpracy z lokalnymi władzami i podjęły się prac termomodernizacyjnych, by polepszyć panujące w nich warunki recepcyjne.

-Bardzo szybko, do tej ogromnej rzeszy ludzi chcących nieść pomoc, działających w Przemyślu, dołączyły profesjonalne organizacje, takie jak CORE czy UNHCR, dzięki którym udało się zorganizować pomoc uchodźcom w najlepszy sposób. Wiele mogliśmy się nauczyć z ich doświadczeń.  Dzięki wszystkim ludziom o dobrych sercach udało się stworzyć tyle dobra w tym bardzo trudnym okresie dla osób uciekających z Ukrainy.  Właśnie te organizacje wyszły z pomysłem by przygotować ten obiekt, dostosować go dużo lepiej do komfortowego pobytu przez te kilka, kilkanaście dni na terenie naszego miasta – powiedział podczas oficjalnego otwarcia Prezydent Wojciech Bakun

  W ramach projektu wstawiono między innymi wytrzymałe drzwi termoizolacyjne, wymieniono i uszczelniono okna PCV, umieszczono instalacje fotowoltaiczne, wykonano zewnętrzne i wewnętrzne ocieplenie dachów z wykorzystaniem naturalnych materiałów oraz przeprowadzono renowację lub wymianę systemów grzewczych  (grzejniki, instalacja CO).  Te istotne prace zapewniają, że rodziny uchodźców w poszukiwaniu bezpieczeństwa napotykają godne, bezpieczne i wygodne warunki mieszkalne.

Obiekt, który powstał przy ulicy Bilana, należy traktować jako wynik fantastycznej pracy, wszystkich organizacji i generalnie wszystkich ludzi działających na terenie tego obiektu. Robiliśmy wszystko, żeby teraz, w okresie zimowym możliwie jak najszybciej uruchomić to miejsce, ze względu na wciąż dość liczną ilość obywateli Ukrainy docierającą do Polski. Najważniejsze dla nas było to, żeby przybywający do tego miejsca otrzymali możliwie jak najbardziej komfortowe warunki. Przybywający otrzymają też pomoc w postaci posiłków, pomoc psychologiczną i informacje na temat otrzymania wszystkich potrzebnych dokumentów – dodał przedstawiciel organizacji CORE, Jack Haffner

„Zapewnienie ukraińskim uchodźcom zmuszonym do ucieczki w warunkach zimowych ciepłego miejsca noclegowego jest najwyższym priorytetem,” mówi Kevin Allen, reprezentant UNHCR w Polsce. „Polskie władze i lokalne społeczności wykazały się niezwykłą solidarnością aby to osiągnąć – również w ośrodkach recepcyjnych, gdzie po raz pierwszy docierają uchodźcy – i mamy przyjemność wspierać te wysiłki.”

  Jestem bardzo dumny z tego, że współpraca z Prezydentem Miasta i cały Urzędem Miejskim od samego początku, do dnia dzisiejszego funkcjonuje na świetnym  poziomie. Jak reprezentant UNHCR, monitorujemy sytuacje tego konfliktu. Przemyśl dalej jest miastem tranzytowym przez który przemieszcza się wielu obywateli Ukrainy. Jednym z głównych pytań przybywających do miasta jest to gdzie mogą się zatrzymać. Wiele osób nie wierzyło, że w tak krótkim czasie przygotujemy to miejsce. Dzięki współpracy z CORE i władzami Miasta, udało się wszystko przygotować. Cały  projekt kosztował około 2 miliony złotych – dodał reprezentujący UNHCR Armen Yedgaryan

To nie jedyny obiekt w mieście, który zostanie wyremontowany dzięki działalności organizacji charytatywnych w naszym mieście. Organizacja CORE, wspólnie z samorządem i mieszkańcami partnerskiego miasta Paderborn finansuje i prowadzi prace na ternie dawnego hotelu przy Przemyskim Ośrodku Sportu i Rekreacji przy ul. Mickiewicza.  Będzie tu funkcjonowało miejsce schronienia dla wciąż uciekających przed wojną uchodźców z Ukrainy.

W ramach prowadzonych prac :

Wyremontowany zostanie dach hotelu. Wykonana zostanie instalacja elektryczna, instalacja wodno-kanalizacyjna, wylewki, wstawione zostaną nowe okna, wykonane zostaną tynki, pojawią się nowe drzwi, winda, budynek zostanie docieplony.

Tekst i zdjęcia: Kamil Krukiewicz

CZYTAJ WIĘCEJ W WYDANIU DRUKOWANYM MIESIĘCZNIKA ” NASZ PRZEMYŚL”