Epidemia koronawirusa spowodowała, że po raz pierwszy siły zbrojne zaangażowały się na tak dużą skalę w działania przeciwkryzysowe. W ramach tych działań ważną rolę odgrywają żołnierze Wojsk Obrony Terytorialnej. Ten najmłodszy rodzaj sił zbrojnych, jako pierwszy zaangażował się we wsparcie osób potrzebujących, administrację rządową, samorządową, zespoły opieki medycznej i wielu innych instytucji. Celem tych działań jest łagodzenie skutków kryzysu oraz wzmocnienie odporności na kryzys społeczności lokalnych.
Już 6 marca w dwa dni od wykrycia pierwszego w Polsce przypadku zarażenia koronawirusem na rozkaz dowódcy WOT – 3. Podkarpacka Brygada Obrony Terytorialnej rozpoczęła działania związane z epidemią. Sześć dni później formacja zmieniła model funkcjonowania ze szkoleniowego na przeciwkryzysowy. Po kolejnych sześciu dniach, 18 marca 3. PBOT rozpoczęła operację przeciwkryzysową pk. „Odporna wiosna”.
Celem operacji było łagodzenie skutków kryzysu oraz wzmocnienie odporności na kryzys społeczności lokalnych. Działania były prowadzone w formie wspierania wojewodów, samorządów, instytucji pomocowych oraz bezpośredniej pomocy potrzebującym w siedmiu głównych obszarach: 1) szpitali i służb sanitarnych, 2) Policji, 3) Agencji Rezerw Materiałowych, 4) Straży Granicznej, 5) Samorządów 6) Urzędu Lotnictwa Cywilnego; 7) Budowy odporności indywidualnej oraz społecznej.
Decyzją dowódcy WOT do wsparcia działań 3. PBOT zostali przydzieleni podchorążowie Wojskowej Akademii Technicznej. Do pomocy wymagających specjalistycznego wyposażenia delegowane są zespoły chemiczne oraz personel szpitali polowych podległych Dowództwu Generalnemu RSZ, wsparcia udzielają także żandarmi oraz żołnierze Inspektoratu Wsparcia SZ.
Do operacji „Odporna wiosna” na podkarpaciu dotychczas zaangażowanych było 1600 żołnierzy oraz użytych 2280 jednostek sprzętu. Do transportu żywności, środków dezynfekujących, pomocy kombatantom, wykonywania wymazów, wsparcia CARITASU
i Ośrodków Pomocy Społecznej wykorzystano 477 razy pojazdy wojskowe.
I obszar: wsparcie szpitali i służb sanitarnych
Jest to jeden z najważniejszych obszarów działań w ramach operacji „Odporna wiosna”. Działania w tym obszarze ukierunkowane są na pomoc tym, którzy są na pierwszej linii walki
z koronawirusem. W pierwszym miesiącu operacji żołnierze podkarpackiej brygady wspierali 17 szpitali.
Na wniosek wojewody brygada delegowała zespoły medyczne do wsparcia Wojewódzkiej Stacji Sanitarno – Epidemiologicznej. Żołnierze pobierają wymazy mobilnie w domach osób przebywających w kwarantannie. W sumie do tej pory pobrano blisko 3350 wymazów.
Ponadto trzy zespoły medyczne z Podkarpacia na okres 4 tygodni włączyło się do działania na terenie województwa śląskiego wspierając 13 ŚBOT. Dziennie jeden zespół pobierał blisko 200 wymazów metodą „Drive thru”.
Terytorialsi bardzo szeroko angażowali się we wsparcie opieki medycznej. Do głównych zadań należało prowadzenie triażu, mierzenie temperatury pacjentów i personelu placówek medycznych oraz prowadzenie białego wywiadu.
Podkarpacka brygada w tym trudnym czasie wspomaga również Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Rzeszowie. Żołnierze regularnie oddawali krew, której brakowało szczególnie w początkowym okresie kryzysu. W ramach operacji „Odporna wiosna” zorganizowaliśmy dwie zbiórki krwi, jedną pod koniec marca na terenie dowództwa brygady a kolejną w RCKiK. W sumie terytorialsi oddali 300 litrów krwi a od powstania brygady moi żołnierze przekazali już ponad 800 litrów krwi.
II obszar: budowa odporności indywidualnej i społecznej
Pierwszym zadaniem jakiego podjęli się żołnierze 3.PBOT w tym obszarze była pomoc żołnierzom Armii Krajowej i kombatantom innych organizacji niepodległościowych. Działania w tym zakresie były podejmowane już od początku pandemii. W sumie na Podkarpaciu opieką zostało objętych 78 kombatantów i osób starszych. Do tej pory terytorialsi udzielili 257 razy wsparcia kombatantom w tym zrobiono zakupy 52 razy.
Wsparcie polega na izolowaniu ich od potencjalnych źródeł zakażenia wirusem poprzez pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb. W akcję włączył się podkarpacki IPN i Rzeszowskie Towarzystwo Pomocy im. św. Brata Alberta, gdzie przygotowywane są dla kilku kombatantów obiady a moi żołnierze od końca marca do chwili obecnej dostarczają je do domów tych osób.
Pod numerem telefonu 800-100-102 uruchomiono całodobową, bezpłatną, ogólnopolską infolinię telefoniczną dla osób samotnych, starszych, źle znoszących izolację, czy odczuwających stan wzmożonego zagrożenia związanego z epidemią koronawirusa. Psychologowie z brygady uczestniczyli w tym przedsięwzięciu udzielając wsparcia osobom potrzebującym w zakresie poradnictwa psychologicznego.
III obszar: wsparcie samorządów i organizacji non-profit
Żołnierze 3. PBOT wraz z podchorążymi WAT pomagali samorządom lokalnym. Na korzyść Ośrodków Pomocy Społecznej oraz organizacji non-profit (Caritas) z banków żywności do tych placówek trafiło ponad 1572 tony żywności.
Na wniosek wojewody podkarpackiego żołnierze dostarczyli do wyznaczonych jednostek samorządowych ponad 100 tys. litrów płynów odkażających, które były przeznaczone dla przedszkoli, szkół podstawowych oraz do zabezpieczenia egzaminów maturalnych
i ósmoklasistów.
Przy wsparciu podchorążych WAT stworzona została „Platforma wsparcia samorządów, organów sanitarnych i podmiotów leczniczych”. W aplikacji zarejestrowano domy pomocy społecznej, oddziały terenowe Caritas oraz jednostki samorządowe. Tą drogą do koordynatora podkarpackiej brygady wpłynęło 150 wniosków o wsparcie.
Bardzo ważną częścią działań terytorialsów jest wspieranie domów pomocy społecznej, które obejmuje m.in. dostawy żywności i środków ochrony osobistej, kontrolę sanitarną, wsparcie logistyczne oraz pobieranie wymazów. W sumie podkarpaccy terytorialsi udzielili pomocy
w 4 DPS a w 36 wykonali 1500 wymazów.
IV obszar: wsparcie Agencji Rezerw Materiałowych
W ramach operacji „Odporna wiosna” żołnierze 3.PBOT wspierają też działania Agencji Rezerw Materiałowych. Nasza pomoc rozpoczyna się począwszy od rozładunku przylatujących do Polski transportów z materiałami medycznymi i higienicznymi, poprzez rozmieszczenie ich w magazynach, aż po transport do szpitali, zakładów opieki zdrowotnej
i urzędów wojewódzkich w całej Polsce.
Kilkudziesięciu żołnierzy pracuje każdego dnia w składnicach: w Komorowie, Strzałkowie i Lublińcu. Od początku operacji w 736 transportach żołnierze WOT zapewnili towarowanie, a potem transport 7 551 ton towarów do 1958 miejsc dystrybucji.
V obszar: wsparcie Policji
Wzrost liczby osób przebywających w kwarantannie oraz wprowadzane kolejne ograniczenia spowodowały potrzebę wzmocnienia wojskiem działań realizowanych przez policję.
W kluczowym momencie, działania te pochłaniały blisko 50% sił WOT skierowanych do operacji „Odporna wiosna”. Terytorialsi z Podkarpacia wspierali policjantów 2423 razy
w kontroli osób przebywających w kwarantannie oraz 1065 w patrolach prewencyjnych.
W tą misję każdego dnia zaangażowanych było 80 żołnierzy.
VI obszar: wsparcie Straży Granicznej
Przywrócenie kontroli w ruchu granicznym, w tym zamknięcie wielu dróg spowodowało konieczność skierowania wojska do wsparcia działań Straży Granicznej. Żołnierze 3. PBOT pomagali w organizacji przejść granicznych, dozorowaniu granicy oraz wsparciu logistycznym osób przekraczających granice. Przy wsparciu SG uczestniczyło jednorazowo 75 żołnierzy brygady, w kluczowym momencie prowadzili oni działania na 8 punktach kontrolnych oraz odcinkach patrolowania. W połowie kwietnia ten obszar działalności przejęli żołnierze z
21. Brygady Strzelców Podhalańskich.
VII obszar: wsparcie Urzędu Lotnictwa Cywilnego
Na wniosek prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego żołnierze brygady zostali również skierowani na lotnisko Rzeszów – Jasionka. Nasze działania polegały na pomiarze temperatury pasażerów oraz zbieraniu kart lokalizacyjnych. Terytorialsi z 31. Batalionu Lekkiej Piechoty z Rzeszowa wsparli jeden lot planowy oraz 2 czarterowe. W sumie obsłużono 500 pasażerów.
Wymienione wyżej obszary działań nie wyczerpują wszystkich form wsparcia prowadzonych przez żołnierzy 3. Podkarpackiej Brygady OT w ramach operacji „Odporna wiosna”. Terytorialsi często dołączają do inicjatyw tworzenia i dystrybucji przyłbic, szycia maseczek ochronnych czy też udzielają wsparcia przemyskiej lecznicy zwierząt. Żołnierze
z dębickiego batalionu organizowali również miejsca kwarantanny, wspierali strzelców, PCK oraz zapewniali kordon sanitarny.
Wszystkie wymienione wyżej przykłady działań żołnierzy WOT są praktycznym wymiarem misji formacji, którą jest ochrona i wspieranie lokalnych społeczności.
zdjęcia: Paulina Lęcznar
tekst: kpt. Witold SURA
rzecznik prasowy
- Podkarpackiej Brygady Obrony Terytorialnej Im. płk. Łukasza Cieplińskiego