Tak zburzyć i zaorać tylko takie słowa cisną się na usta od pewnego czasu. Przemyśl znów w ciszy i „zgaszonych” światłach jupiterów może stracić swoją perełkę minionych wieków czyli kolejowy most na Sanie. Przypomina mi się takie ostatnio modne powiedzenie topielec umiera w ciszy. Dlaczego to przywołuję ?
– Ze względu na miejsce, rzekę i most
Tak – most który umiera w ciszy bo nikt nie słyszy krzyku obrońców tej budowli.
Poniżej przedstawiamy list do Generalnego Konserwatora Zabytków podpisany przez sygnatariuszy porozumienia MOST. Oto jego treść.
dr hab. prof. IH PAN Magdalena Gawin
Generalny Konserwator Zabytków
Szanowna Pani Minister, Zwracam się w imieniu Porozumienia MOST o interwencję w sprawie planowanej rozbiórki połowy zabytkowego kolejowego mostu z 1891 roku zlokalizowanego w Przemyślu na rzece San. Nasze zaniepokojenie powoduje zarówno de facto plan zniszczenia ważnego, charakterystycznego zabytku Przemyśla, jak i przedstawienie przez PKP PLK koncepcji budowy nowego mostu (i zagospodarowania starej konstrukcji) zupełnie odmiennej od tej, która była konsultowana społecznie w 2016 roku. Jako przedstawiciele stowarzyszeń czujemy się wyrazicielami woli mieszkańców Przemyśla, którzy w swej znakomitej większości nie godzą się na okaleczenie i rozbiórkę choćby części mostu. W ramach prowadzonej przez nas zbiórki, zebraliśmy ponad 3000 głosów za pozostawieniem mostu i dlatego uważamy, że właśnie tę zbiórkę należy uznać za jedyne, prawdziwe i obywatelskie konsultacje w sprawie przeprawy kolejowej na Sanie. 6 maja napisaliśmy w tej sprawie wezwanie do PKP PLK o zmianę planów budowy w Przemyślu nowego mostu i zachowania starego w całości. Kopia listu w załączeniu. Do dzisiaj nie otrzymaliśmy odpowiedzi. Natomiast mamy informację, że PKP PLK organizuje przetarg na prace rozbiórkowo – budowlane za zgodą Wojewódzkiego Podkarpackiego Konserwatora Zabytków, którego postawy nie sposób zrozumieć. Wokół mostu dzieją się niezrozumiałe ruchy uczestników procesu uzgadniania inwestycji. Wystarczy spojrzeć na czynności Miasta i Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Ratusz dawno wpisał do gminnego rejestru zabytków cały most jako nieruchomość. Co ciekawe – pod dokumentem widnieje pieczęć gł. specj. Pani Beaty Kot, która dzisiaj jako Wojewódzki Konserwator Zabytków wpisała most do rejestru wojewódzkiego tylko w połowie i w dodatku jako zabytek ruchomy?! Dlaczego? Most dostał kół? Był zabytkiem w całości teraz już tylko zabytkiem zostały przęsło skrajne od strony pn.-wsch., przęsło nurtowe od strony płd.- zach. i przęsło skrajne od strony płd.-wsch ??? Co więc stanie się z drugą linią mostu? Nie znajdujemy na to odpowiedzi PKP PLK opublikowanej na Twiterze już jak nasza akcja ruszyła: – Nieprawdą jest, że kolejowy most przemyski będzie rozebrany. W porozumieniu z władzami miasta i konserwatorem zabytków ustaliły koncepcję zachowania historycznych części mostu – będzie to kładka pieszo-rowerowa. Nowy most kolejowy zostanie wybudowany obok starego. Proszę zwrócić uwagę na stwierdzenie – „zachowanie historycznych części mostu”, a więc nie cały most tylko pół mostu! Dalej nie mówią nam prawdy… Okazuje się, że tylko groźba efektownego zburzenia mostu przez amerykańską ekipę filmową, pod kierownictwem znanego aktora, może wywołać ogólnonarodowe oburzenie i wstawiennictwo znanych autorytetów oraz uratować zabytek. Przemyski most kolejowy jest starszy od mostu w Pilchowicach. Mimo, że przeżył pokiereszowany trzy wojny, okupację sowiecką i niemiecką, zostanie zburzony przez… Polskie Koleje Państwowe przy cichej zgodzie konserwatora zabytków, władz miasta, województwa, lokalnych polityków i parlamentarzystów. Mając na uwadze cytat z Pani wypowiedzi dla prasy, że „taki scenariusz byłby możliwy za czasów poprzednich rządów, ale nie teraz”, prosimy jak na wstępie oraz wpisanie całego mostu do rejestru zabytków, w mieście dwukrotnie oznaczonym logiem Pomnik Historii!
Z poważaniem sygnatariusze porozumienia MOST:
Joanna Markin – Razem na 100
Błażej Wilk – Stowarzyszenie MOST
Waldemar Hryniszyn – Fundacja Azymut
Igor Horkiw – Narodnyj Dim
Marek Janowski – Stowarzyszenie Muzeum Ratownictwa i Techniki
Mariusz Sidor – Fundacja Galicyjskich Dróg Żelaznych
Przemyśl 2020.08.06
fotografia ze strony MOST Wielokulturowe Muzeum Przemyślan